Czy wiecie, że pierwsze ślady hazardu na ziemiach polskich sięgają czasów Mieszka Pierwszego? Historycy zgodni są co do tego, że na dworze pierwszych Piastów grywano na pieniądze w kości. Oczywiście pierwsze polskie kasyno powstało znacznie później. Kiedy dokładnie? Zapraszamy do artykułu przygotowanego we współpracy z autorką, specjalistką od gier hazardowych.
Średniowiecze i czasy I Rzeczypospolitej
Początki hazardu na ziemiach polskich sięgają, jak mówiliśmy, czasu pierwszych Piastów. Już w tym okresie ludzie angażowali się w różnego rodzaju gry losowe. Jak przystało na owe czasy, przybierały one zupełnie inną formę, niż współcześnie. Powszechne były:
- zakłady w trakcie polowań
- obstawianie wyników turniejów rycerskich
- gra w kości
„To właśnie kości były jedną z najpopularniejszych form hazardu. Wzmianki o niej przetrwały w zapiskach kronikarzy z tego okresu” – tak mówią opinie o kasynach od Klary Czerwińskiej, znawczyni hazardu, redaktorki serwisu Kasynos Online.
W XVI powstało pierwsze kasyno w Europie. W Polsce musieliśmy na nie jednak jeszcze trochę poczekać, co nie zmienia faktu, że gra w karty cieszyła się szczególnym wzięciem, szczególnie wśród szlachty i arystokracji. Wiemy dziś, że przedstawiciele klas wyższych często grywali w karty oraz inne gry losowe podczas spotkań towarzyskich. Hazard nie doczekał się formalnych regulacji, a zasady jego uprawiania były czysto zwyczajowe. Przeważały nieformalne zakłady między uczestnikami, zaś sama gra często miała charakter bardziej towarzyski, niż profesjonalny.
XVIII wiek – czasy zaborów
W XVIII wieku przyniósł nam rozbiory Polski. W tym oto okresie hazard na ziemiach polskich zaczął być regulowany przez różne władze zaborcze – pruską, austriacką i rosyjską. W szczególności władze w Prusach i Austrii poczyniły wysiłki zmierzające do objęcia gier na pieniądze pełniejszej kontroli.
W miastach, takich jak Warszawa, Kraków czy Lwów, powstawały kluby i kasyna, w których elity społeczne oddawały się hazardowi. Jednakże wiele działało w podziemiu.
Pierwsze polskie kasyna i Casino Europa
Na temat kasyna w sopocie powstały już odrębne opracowania. Jest ono dobrze udokumentowane. Założone w 1920 przez przedsiębiorczych Niemców w tamtejszym Grand Hotelu kasyno sprowadziło doświadczonych krupierów z Francji i można było w nim zagrać nie tylko w karty, lecz również w ruletkę.
Skoro już jesteśmy przy danych przybytkach, w których można było legalnie uprawiać hazard, nie sposób nie wspomnieć o ciechocińskim Casino Europa. Budynek stojący dziś przy ulicy Armii Krajowej 4 wzniesiono w 1932 roku.
Dziś nie ma po nim śladu. Wpisany dziś do rejestru zabytków budynek wybudowany w 1932 roku jest jedną z wizytówek zabytkowego Ciechocinka. „Casino Europa”, bo tak się dawniej nazywało jedno z pierwszych polskich kasyn stacjonarnych, gościło tak znamienite osobistości we śmietanki kulturalno-artystycznej jak choćby Hanka Bielicka. Przy „Podwieczorkach przy mikrofonie”, jak wspominali miejscowi, czas spędzali przyjezdni i miejscowi kuracjusze. Dziś w całkowicie wyremontowanym budynku mieści się restauracja „Zdrojowa”.
O ile o samym kasynie przetrwało do dziś niewiele informacji, o tyle warto zanurzyć się w klimacie dawnych lat dzięki licznym fotografiom tego miejsca wykonanym na przestrzeni dekad. Najlepiej oczywiście udać się tam osobiście. Zanurzony w zieleni obiekt dawnego kasyna stanowi świetne miejsce na przechadzkę. W restauracji skosztujecie z kolei dań potraw kuchni polskiej w przystępnych cenach, zaś wieczorem warto wpaść tu na dansing.
Okres PRL
W czasie komunizmu hazard został całkowicie zdelegalizowany. Władze kojarzyły go z burżuazyjną, zachodnią rozrywką. W nowym, socjalistycznym społeczeństwie, nie było miejsca na szastanie pieniędzmi na prawo i lewo. Skutkiem tego nieliczne kasyna stacjonarne znikły. Oczywiście tylko oficjalnie. Kilka z nich przetrwało w hotelach dla zagranicznych gości i możn abyło w nich grać za twardą walutę.
Równolegle jak grzyby po deszczu wyrastały nielegalne kasyna. Zakazany owoc, jak wiadomo, smakuje najlepiej, tym bardziej więc obywatele pragnęli zakosztować splendoru znanego z zagranicznych filmów i kojarzącego się jednoznacznie z wolnością. Nieoficjalnie grywano więc w pokera, w ruletkę i blackjacka. Wśród gości nie brakowało komunistycznych dygnitarzy i prominentnych osób ze świata polityki i biznesu.
Na odrębne omówienie zasługują gonitwy. Największe z nich miały miejsce na warszawskim Służewcu na torze wzniesionym w latach 30. według projektu wybitnego przedstawicieli polskiego modernizmu w architekturze, Zygmunta Platera-Zyberka i Juliusza Żórawskiego. Obstawianie wyścigów konnych miało aspekt społeczny i wbrew obiegowym opiniom z rozrywki tej korzystali nie tylko przedstawiciele półświatka.
W latach 50. powołano do życia również Totalizator Sportowy. Wkrótce regularne losowania Totolotka śledziły na ekranach telewizorów miliony Polaków, marzących o fortunie i lepszym życiu.
Okres po 1989 roku – podsumowanie
Po obaleniu komunizmu na naszych ziemiach nastąpiło całkowite przebudowanie rynku hazardowego. Wolna amerykanka trwała jednak latami, aż do wprowadzenia nowej ustawy hazardowej w 2009 roku. Kolejne jej nowelizacje, w szczególności przepisy z 2017 roku, zmieniły nie do poznania oblicze hazardu nad Wisłą.
Choć ciągle słyszy się o zamykaniu nielegalnych salonów z automatami, rynek został z grubsza uregulowany. „Największą swoboda cieszą się dzisiaj bukmacherzy, którzy mogą ubiegać się o licencję Ministra Finansów. Działa ich dzisiaj około 20” – mówi Tomasz Jesioniak z Money.pl. Kasyna online pozostają w gestii Totalizatora Sportowego. O ile państwo dzierży monopol nad grami na pieniądze online, z powodzeniem działają w Polsce kasyna naziemne.